Ο ΓΟΝΙΣ χαιρετιζει την τροποποιηση του Οικογενειακου Δικαιου για Κοινη Επιμελεια Τεκνων

Ο μη κυβερνητικός, μη κερδοσκοπικός οργανισμός ΓΟΝ.ΙΣ χαιρετίζει την έναρξη διαβούλευσης και την σύσταση της Ειδικής Νομοπαρασκευαστικής Επιτροπής για την τροποποίηση διατάξεων του Οικογενειακού Δικαίου που αφορά την αναγκαία μεταρρύθμιση του οικογενειακού δικαίου και στην Ελλάδα.

Είναι καιρός να ακολουθήσουμε τις διεθνείς εξελίξεις σύμφωνα με τις επιταγές της Διεθνούς Σύμβασης Δικαιωμάτων του Παιδιού αλλά και την σύγχρονη κοινωνική πραγματικότητα. Τα ζητήματα αυτά και ειδικά της από κοινού ανατροφής του παιδιού είναι πάνω και πέρα από φύλα αλλά και πάνω και πέρα από πολιτικά , συνδικαλιστικά, συντεχνιακά, οικονομικά ή άλλα συμφέροντα. Άλλωστε μας αφορά όλους πρωτίστως ως γονείς.

Έχουν προηγηθεί ήδη κράτη όπως η Γαλλία, το Βέλγιο, η Δανία, οι Σκανδιναβικές χώρες αλλά και πρόσφατα η Τσεχία, η Σλοβακία κ.α. Είναι ώρα και στην Ελλάδα, μετά την αλλαγή του οικογενειακού Δικαίου το 1983 να γίνει επιτέλους το επόμενο βήμα με τελικό στόχο την ολοκλήρωση του.

Η οικονομική κρίση, η αύξηση των διαζυγίων, η εκρηκτική αύξηση των παραβιάσεων των δικαστικών αποφάσεων επικοινωνίας τέκνων, οι συχνές μετεγκαταστάσεις του ενός γονιού με το παιδί σε μεγάλες αποστάσεις από την αρχικά συμφωνηθείσα οικογενειακή στέγη ακόμα και σε άλλη χώρα αλλά και η σύγχρονη κοινωνική πραγματικότητα καθιστούν το βήμα αυτό αναγκαίο πρωτίστως για τα παιδιά αλλά και για τους γονείς.

Η Διεθνής Σύμβαση Δικαιωμάτων του Παιδιού μας δείχνει το δρόμο στο μέλλον. 

Το υπέρτερο συμφέρον του παιδιού είναι να έχει και τους δυο γονείς του, καθημερινά και ανεξάρτητα από οικογενειακή κατάσταση. Κάθε παιδί έχει ανάγκη να το ανατρέφουν και οι δύο γονείς του καθώς αυτοί είναι διαφορετικοί και εξίσου αναγκαίοι για την ομαλή ψυχοσυναισθηματική ανάπτυξη του. Όλοι οι εμπλεκόμενοι και πρώτα από όλα οι ίδιοι οι γονείς θα πρέπει να θέτουν ως προτεραιότητα τους το παιδί, το συμφέρον του οποίου υπερτερεί του συμφέροντος κάθε άλλου καθώς και κάθε επιθυμίας ή ανάγκης του ενός ή και των δύο γονέων του. 

Η πολιτεία οφείλει, δια των εκπροσώπων της, να εξασφαλίσει στο παιδί και στους γονείς τη γονεϊκή σχέση κατά προτεραιότητα, πριν ικανοποιήσει οποιαδήποτε άλλη επιθυμία ή ανάγκη των γονέων του. Ιδιαίτερα στο διαζύγιο είναι απαραίτητο να προϋπάρχουν πριν την όποια δικαστική κρίση όλα τα στοιχεία και οι εκθέσεις ειδικών που θα εξασφαλίσουν αφενός την δίκαιη δίκη αλλά και το καλύτερο γονεϊκό πλάνο ανατροφής για το παιδί και τους γονείς. Συχνά αυτό ήδη επιτυγχάνεται στο χωρισμό στην πράξη, είτε αργότερα, είτε από την αρχή με την συνδρομή ειδικών, όπως του Κέντρου Στήριξης Οικογενειακών Σχέσεων του μκο ΓΟΝ.ΙΣ.

Ήδη έχουν υπογραφεί στον ΓΟΝ.ΙΣ. πολλές τέτοιες συμφωνίες για κοινή επιμέλεια και με κοινό γονεϊκό πλάνο ανατροφής και λειτουργούν εξαιρετικά.

Στην περίπτωση όμως που δεν συμφωνήσουν οι γονείς οι εκπρόσωποι της πολιτείας με την σειρά τους οφείλουν να εκτιμούν στην ουσία τις προτεινόμενες προτάσεις και των δύο γονέων, χωρίς προκαταλήψεις και παρωχημένα στερεότυπα, με βεβαιότητα να καταλήγουν όχι ποιος γονιός είναι ο καλύτερος αλλά ποιο σχέδιο είναι ποιο κατάλληλο για το συγκεκριμένο παιδί με τους συγκεκριμένους γονείς. Ζητούμενο για όλους θα πρέπει να αποτελεί η λεπτομερέστατη αποτύπωση των δυνατοτήτων και γονεϊκών ικανοτήτων των δυο γονέων σε ένα σχεδόν ισότιμο μοίρασμα του χρόνου φροντίδας του παιδιού με ταυτόχρονο μοίρασμα των υποχρεώσεων και των δικαιωμάτων στους γονείς.

Κατά τη διεθνή εμπειρία αλλά και τα διδάγματα της σύγχρονης επιστήμης, η διάσταση ή το διαζύγιο των γονέων δεν θα πρέπει κατ’ ανάγκη να οδηγεί στη διάρρηξη της κοινής επιμέλειας των παιδιών και από τους δύο γονείς, όπως συμβαίνει σήμερα στην Ελλάδα, όπου η επιμέλεια απονέμεται από το δικαστήριο στον ένα γονέα.

Ο κανόνας θα πρέπει να είναι η διατήρηση της κοινής επιμέλειας, προκειμένου να εξασφαλισθεί η ολοκλήρωση της προσωπικότητας του παιδιού και η διατήρηση των σχέσεών του τόσο με τον πατέρα όσο και με τη μητέρα του. 

Τα δεδομένα μας οδηγούν στην υιοθέτηση της άποψης, ότι είναι αναγκαία η νομοθετική ρύθμιση για την διατήρηση της Κοινής Επιμέλειας των τέκνων στην περίπτωση του διαζυγίου και εν γένει στην εξασφάλιση της αναγκαίας παρουσίας και των δυο γονέων στην καθημερινότητα του παιδιού σε κάθε περίπτωση. Στόχος είναι η υποχρέωση των γονέων για συν-ανατροφή των παιδιών.

Οι συνθήκες ενός χωρισμού πιθανόν να καθιστούν αναγκαία ακόμα και την Δικαστική μεσολάβηση ή και την Δικαστική διαδικασία στα πλαίσια Οικογενειακού Δικαστηρίου. Τα οικογενειακά δικαστήρια είναι η μόνη λύση. Τα θέματα διαζυγίου και ανατροφής των παιδιών χρήζουν ιδιαίτερα προσεκτικής προσέγγισης, με εξειδικευμένους δικαστές στο οικογενειακό δίκαιο που θα πλαισιώνονται και θα υποστηρίζονται από ειδικούς. 

Ο ρόλος του παιδιού, μέσα στο αναδιαρθρωμένο αυτό οικογενειακό πλαίσιο της διαζευγμένης οικογένειας, δεν είναι να γίνει κάτοικος ενός ονειρικού κόσμου που κατασκευάζουν οι ενήλικες για αυτό, αλλά να λάβει ρόλο σκεπτόμενου και δρώντος ατόμου. Μέσα από τις σωματικές και κοινωνικές αλλαγές που βιώνει, καθώς και τις μεταβαλλόμενες προσδοκίες που ζητούνται από αυτό, καλείται διαρκώς να αναπροσαρμόζεται, κάτι που κάθε άλλο παρά παθητικό το καθιστά.

Ταυτόχρονα καλούνται και οι γονείς να αναπροσαρμόσουν τόσο τις απόψεις τους για την παιδική ηλικία, όσο και για τον ρόλο του ενήλικα ως προς το παιδί. Η αμφισβήτηση των στερεότυπων και παρωχημένων αντιλήψεων μας οδηγεί στην επανεξέταση των θεσμικών δεδομένων, βάσει των οποίων διαμορφώνονται οι σχέσεις μεταξύ παιδιών και των χωρισμένων γονέων τους, καθώς και της θέσης του παιδιού ευρύτερα στο κοινωνικό πλαίσιο. 

Ο ορισμός τελικά του παιδιού διαζευγμένων γονέων και της εξουσίας που αυτό ασκεί στο οικογενειακό του περιβάλλον, θέτει ζητήματα επαναδιαπραγμάτευσης όσον αφορά την επιτήρηση, την προστασία, την αυτονόμηση, τη συμμετοχή, τις ανάγκες και τα δικαιώματά του. Το οικογενειακό δικαστήριο θα πρέπει να έχει τη δυνατότητα να δημιουργήσει ένα δίκτυο επικοινωνίας το οποίο θα υποστηρίζει τη βελτίωση των προοπτικών όσον αφορά τις διαζευγμένες οικογένειες.

Η φροντίδα σε συνδυασμό με την εξειδικευμένη γνώση θα δημιουργήσουν ένα νέο πλαίσιο κατανόησης των προβλημάτων που ανακύπτουν. 
Οι Δικαστικές αποφάσεις θα πρέπει να συνάδουν με την αλήθεια. Δεν χρειαζόμαστε «συνήθεις» αποφάσεις που να ρυθμίζουν την ζωή των παιδιών ως «είθισται» αλλά πραγματικές κρίσεις που να δίνουν λύσεις στις ανάγκες των παίδων. Τα «είθισται» δεν συνάδουν με την αλήθεια και δεν εξυπηρετούν τελικά κανένα.

• Τα παιδιά έχουν το δικαίωμα να διατηρούν μια διαρκείας σχέση αγάπης και στοργής και με τους δύο τους γονείς.

• Τα παιδιά έχουν ανάγκη να προστατεύονται από τον κίνδυνο να χάσουν επαφή και επικοινωνία με τον ένα από τους δύο γονείς.

• Θα πρέπει να αντιμετωπίζονται και οι δύο γονείς με όρους ίσης μεταχείρισης και να προκρίνεται κατά κανόνα η κοινή ανατροφή και κοινή γονική μέριμνα και επιμέλεια (νομική και φυσική) των παιδιών.

• Ο κάθε γονέας συμβάλλει με το δικό του μοναδικό τρόπο στην ανάπτυξη των παιδιών του.

• Τα οικογενειακά δικαστήρια θα πρέπει να υποστηρίζονται από δημόσιες υπηρεσίες μεσολάβησης.

• Η δικαστική αντιδικία δεν μπορεί να αποτελεί την επιθυμητή λύση για την επίλυση θεμάτων που αφορούν τα παιδιά μετά το διαζύγιο.

Χαιρετίζουμε λοιπόν την πρόθεση του Υπουργείου Δικαιοσύνης για την αναμόρφωση του Οικογενειακού Δικαίου που αποτελεί πολιτική προτεραιότητα του ΥΔΔΑΔ, ως εκπρόσωποι της κοινωνίας των πολιτών και ειδικώς των γονέων που επιθυμούν να συν-ανατρέφουν τα παιδιά τους ανεξάρτητα από οικογενειακή κατάσταση.

Στον οργανισμό μας έχουμε μέλη γονείς που βρίσκονται εντός ή εκτός γάμου, σε διάσταση ή διαζευγμένους, γονείς με σύμφωνο ελεύθερης συμβίωσης ή με παιδιά υιοθετημένα κ.α.

Κανείς δεν γεννιέται γονιός, γίνεται. 

Οι γονείς σήμερα συμμετέχουν ενεργά και οι δύο στην ανατροφή των παιδιών, καθώς αφενός το επιθυμούν, αφετέρου οι συνθήκες εργασίας και των δύο γονιών το επιβάλλουν, ώστε να αντεπεξέλθουν στις πολύπλευρες πια ανάγκες της ανατροφής ενός παιδιού. Όπως ήδη γνωρίζετε, και πέρα από τα υπομνήματα μας και το σχέδιο νόμου που σας έχουν κατατεθεί το 2013 και 2014 είμαστε πάντα παρόντες και στην διάθεση σας για οποιαδήποτε συνεργασία.

Ως ενήλικες, ας μην ξεχνάμε, χωρίζουμε σαν ζευγάρι μένουμε πάντα γονείς.

Δ.Σ. ΑΜΚΕ - ΓΟΝ.ΙΣ.

Καλαποθαράκος Δημήτρης

Συργανίδης Αντώνης

Σαραφιανός Νικόλαος

Σύσταση Νομοπαρασκευαστικής στο Υπουργείο Δικαιοσύνης για την τροποποίηση διατάξεων του Οικογενειακού Δικαίου για κοινή επιμέλεια.